Pierre Bourdieu'nun Sosyolojik Yaklaşımı ve Temel Kavramları

Pierre Bourdieu sosyolojisine kısa bir giriş olan bu video;  Kovid-19 Pandemisiyle birlikte derslerin online olması dolayısıyla Maltepe Üniversitesi Türkçe Sosyoloji bölümündeki ilgili ders çerçevesinde kaydedilmiştir.  Bu ders çerçevesinde öğrencilerimden okumalarını istediğim kitap ve makaleler şöyledir:

Bourdieu, P. ve Wacquant, L. 2003, Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar , İletişim yayınları, İstanbul.

Fowler, B. (2017) "Pierre Bourdieu" Turner ve Ellliot (Ed.) 2017. Çağdaş Toplum Kuramından Portreler, İstanbul: İletişim yayınları. Bölüm 28.

Meder, M ve Çeğin, G. (2011) "Bourdieu’yü Okumak: Post-Pozitivist Bir Sosyolojinin İmkânı Üzerine" Gaziantep Sosyal Bilimler Dergisi, C. 10. s.1. ss. 233-256.

Bunlara ek olarak şu kitaplardan bazılarını kütüphanelerine kazandırmalarını ve en az birisini de okumaya başlamalarını isterim: 

Cezayir toplumunun sosyolojisi; Yeniden Üretim: Eğitim Sistemine İlişkin Bir Teorinin İlkeleri; Varisler: Öğrenciler ve Kültür; Homo Academicus; Akademik Aklın Eleştirisi; Bilimin Toplumsal Kullanımları; Bekarlar Balosu; Karşı ateşler; Ayrım, Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi; Sanat Sevdası; Heidegger'in Politik Ontolojisi; Dünyanın Sefaleti

Bourdieu'nun temel kavramlarını ve kısaca açıklamaları şöyle:

Burada temel referans kitabı şudur: Bourdieu, P. ve Wacquant, L. 2003, Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar

Alan: Toplumsal gerçekliğin ilişkiselliği veya bağıntısallığı ile alan ilişkisi;

Alan nesnel konumlar arasındaki ilişkilerin bir “network”üdür veya ağıdır;

alan göreli olarak özerk ve başka bir faktöre indirgenemez bir mikrokozmostur;

Alan ve oyun benzetmesi; oyuna girmek ve yatırım yapmak ile , alana girmek ve yatırım yapmak benzerliği; Alana yatırım, alanla ilgilenmek, Latince oyun kelimesinden türetilen “illisio” olarak kavramlaştırılıyor; oyuna veya alana stratejik yönelim;

Aygıt, sistem ve alan arasındaki farklar ve benzerlikler;

Alanı araştırmak için adımlar: her alanın iktidar alanı ile ilişkisi; alanda var olan konumların nesnel bir haritasının çıkarılması; alandaki faillerin “habitus”larının belirlenmesi; alan tarafından dolayımlanan dış ve çevresel etkilerin failler üzerindeki etkileri; alanlar arası “homoloji”lerin belirlenmesi; alanların nüfuslardan bağımsız ilişkiler sistemi olduğunun farkına varılmsı; 

Alana özgü kapitalin ve kapital birleşimlerinin belirlenmesi; alan ve kapital arasında hermenötik döngü; kapitallerin taşıyıcisı failler; siyasal veya devlet kapitali meta-kapital.

Kapitalin üç temel türü: ekonomik kapital, kültürel kapital, sosyal kapital ve bunları kucaklayan simgesel kapital; meta kapital olarak siyasi kapital

Pratiğin mantıksal olmayan mantığı; bulanık mantık;

Habitus yapılandırılmış ve yapılandıran yönelimler bütünüdür; habitus öznelleşmiş toplumsallıktır.

Dilsel ilişkilerin simgesel iktidar ilişkileri olması; dilsel eşitlik yanılgısı; dilsel habitus ve dilsel piyasa; dilsel beceri statüyle ilgili bir kapasitedir;

Felsefenin sosyolojisi: Heidegger'in Politik Ontolojisi

Bourdieu’nun köy araştırmaları, bekarlar Balosu: kız kardeşini şehirli ile evlendirme eğilimi kendisinin evlenememesi ve Fransa’da köylülüğüm fiziki şiddet kullanmadan simgesel şiddet kullanılarak yok olması; 

Simgesel hakimiyet; simgesel şiddet; eril sosyodise.

Amerikan sosyolojisi ve Fransız sosyolojisi karşılaştırması;

Pozitif bilimleri taklit eden sosyal bilim ile bilimsel kriterler dışında hiçbir mutabakat tanımayan özerk ve agonistik/çekişmeli bilimsel alan;

Hakimiyet arzusunun bilme arzusuna dönüşmesi; 

Bilim ile sağduyu karşıtlığı ve bilimin her an sağduyuya dönme tehlikesi;

Bilimsel alan ve bilimsel akıl tarihseldir ancak tarihe indirgenemez;

Bilimsel uygarlaşma süreci;

Bilimsel habitus tarihsel bir aşkınlıktır;

Sosyoloji diğer bilimlere meta/üst olmayı değil kendisine üst olmayı bilmelidir; hem sorumsuz iradeciliğe hem de kaderci bilimciliğe karşı akılcı ütopyacılık.

Bourdieu’nun sosyolojik araştırmacılık yaklaşımı: sıradan ve önemsiz sayılan ampirik nesneler aracılığıyla yüksek kuramsal analizler yapabilmek; çok soyut sorunları pratik bilimsel işlemlere çevirmeyi bilmek; Bilimsel habitusun edinilmesi, bilimsel modus operandi; Bağıntısal olarak düşünmek: araştırma nesnesinin inşası; tözselliğe karşı bağıntısal/ilişkisel düşünmek; Alanın sınırlarını bulmak; tikel örneği sistematik sorgulama ve genele ulaşma; Homolojiler yoluyla analojik düşünmek, karşılaştırmalı yöntem; Radikal bir şüphe: toplumsal tarih yoluyla sağduyudan kopuş; bürokratik komisyon mantığından kopuş; epistemolojik kopuş/sosyal kopuş; düşünümsellik, akademik sağduyudan kopuş; Double bind ve Dönüşme: Çifte çıkmaz: hem günlük hayatın sağduyusu ve akademik sağduyu: her ikisine de dalmak ve her ikisinden de kopabilmek, bakışın dönüşüme uğraması; bilimsel kültürde ustalık ve bu kültüre başkaldırı, dönüşme/conversion/ihtida; Katılımcı Nesnelleştrme. 

Kuramsız araştırma kör, araştırmasız kuram boştur.