Michel Foucault'nun Temel Kavramları

 

Michel Foucault (1926-1984)

Yararlanılan/okunacak metinler:

1. Turner ve Ellliot (Ed.) Çağdaş Toplum Kuramından Portreler, Bölüm 10.

2. Layder, D. Sosyal Teoriye Giriş, Bölüm 6.

3. Foucault, M. Özne ve İktidar

4. Foucault, M. Kelimeler ve Şeyler: İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi

5. Foucault, M. Hapishanenin Doğuşu

6. Foucault, M. Kliniğin Doğuşu

7. Foucault, M. Cinselliğin Tarihi

 

Faucault'nun Temel Kavramları: 

Toplumsal tarihin ve söylem sistemlerinin birikimsel gelişmesi ve devamlılıklarının vurgulanması yerine tarihsel kopuşların ve süreksizliklerin ortaya çıkarılması, 

bütünlüklü, tutarlı ve rasyonel öznenin merkezden uzaklaştırılması; 

Güç/iktidar biçimleri: 1. mutlak iktidar/güç;

2. Disipline edici güçler/kurumlar: hapishaneler, kışlalar, hastaneler, klinikler, okullar, fabrikalar, ofisler; Bentham ve panoptikon hapishane modeli

3. Biyo-iktdidar, nüfus sayımları, nüfus kayıtları, kılcal/ağsal güç biçimleri, gücün işleyişi, stratejiler-taktikler-alanda mücadele (Hapishanenin Doğuşu)

Gözetim altındaki birey, gözetim, sapkınlık ve normalleştirme; dinamik normalleştirme

beden, birey ve nüfus; 

Özneleştirme biçimleri: (Kelimeler ve Şeyler: İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi)

1. iktisat,

2. dilbilim ve

3. doğal tarih ve biyolojideki sınıflandırıcı ve bölümleyici analizler;

Matematik, doğa bilimleri, felsefe ve yukadadaki üç insan biliminin çerçevelediği bir alanda Psikoloji, Sosyoloji gibi sosyal bilimlerin oraya çıkıp gelişmesi.

Hastanenin doğuşu ve hasta-hekim ilişkilerinin dönüşümü; tıbbi bakış (medical gaze) (Kliniğin Doğuşu)

Aşinalıkları yabancılaştırma,

Bugünkü kavramların geçmişte kodlanmış şifrelerini çözmek, 

özcüleştirici, doğallaştırıcı kavramlardan uzak durmak; Aydınlanma eleştirisi (Özne ve İktidar)

Söylem-pratik ilişkisi,

bilgi-iktidar ilişkisi;

kısmi ve lokal analizler;

Arkeolojik ve jeneolojik yaklaşım ve analizler; 

İnşa edilen benlik,

benliğin bakımı (Cinselliğin Tarihi)